Sinh viên thường gặp khó khăn tài chính do chưa có nguồn thu nhập ổn định nhưng lại cần chi tiêu cho học phí, sinh hoạt, tài liệu học tập hoặc thậm chí là khởi nghiệp. Khi rỗng ví, vay tiền có thể là một giải pháp ngắn hạn. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các lựa chọn vay dành cho sinh viên, ưu – nhược điểm của từng lựa chọn, đồng thời đưa ra lời khuyên thực tế để bạn vay tiền thông minh, không áp lực.
1. Sinh viên có thể vay ở đâu?
Hiện nay có nhiều kênh cho vay khác nhau, nhưng không phải kênh nào cũng phù hợp và an toàn cho sinh viên. Dưới đây là các lựa chọn chính:
- Vay từ người quen: gia đình, người thân, bạn bè.
- Vay từ các chương trình vay vốn sinh viên của Nhà nước: Ngân hàng Chính sách Xã hội.
- Vay từ các ngân hàng thương mại: vay cá nhân hoặc thẻ tín dụng.
- Vay từ các công ty tài chính: ứng dụng fintech (FE Credit, Home Credit, Mirae Asset...).
2. Nguồn vay nào rẻ nhất?
Nguồn vay |
Lãi suất (%/năm) |
Thời hạn vay |
Ưu điểm |
Hạn chế |
Người thân, bạn bè |
0% |
Linh hoạt |
Không lãi, dễ thương lượng |
Dễ ảnh hưởng mối quan hệ nếu quên trả Hoặc trả không đúng hẹn |
Ngân hàng chính sách xã hội |
~6,6% (ưu đãi) |
10–15 năm |
Lãi thấp, thời hạn dài, ân hạn trả nợ |
Chỉ áp dụng cho sinh viên khó khăn |
Ngân hàng thương mại |
12–20% |
6–60 tháng |
Uy tín, linh hoạt |
Thủ tục nhiều, cần chứng minh thu nhập, lãi suất cao |
Ứng dụng fintech |
0–36% |
1–12 tháng |
Xét duyệt nhanh, không cần thế chấp |
Dễ “nghiện” vay, phí phạt và lãi suất cao |
3. Sinh viên cần làm gì để vay tiền hiệu quả và an toàn?
Bước 1: Đánh giá nhu cầu và khả năng trả nợ của bản thân
- Chỉ vay số tiền bạn thật sự cần và có khả năng trả được, không vay để tiêu dùng “cảm hứng” như shopping, ăn chơi, mua gadget đắt tiền.
- Tìm hiểu rõ điều khoản: Đọc kỹ hợp đồng vay, đặc biệt là các điều khoản về lãi suất (lãi suất năm, lãi suất tháng), phí phạt (phạt chậm trả, phạt tất toán trước hạn), thời gian vay. Đừng ngại hỏi lại nếu có bất kỳ điều gì không rõ ràng.
Bước 2: Ưu tiên các kênh vay ưu đãi và an toàn
- Gia đình/Người thân: Luôn là lựa chọn đầu tiên. Hãy trình bày rõ ràng lý do cần tiền và kế hoạch trả nợ của bạn để nhận được sự hỗ trợ.
- Vay vốn sinh viên (Ngân hàng Chính sách Xã hội): Tìm hiểu thông tin chi tiết tại nhà trường hoặc chi nhánh Ngân hàng Chính sách Xã hội địa phương về điều kiện, hồ sơ và quy trình vay. Đây là nguồn vay có lãi suất ưu đãi nhất.
- Ngân hàng thương mại: Nếu bạn có người thân bảo lãnh hoặc có nguồn thu nhập ổn định từ công việc làm thêm, bạn có thể cân nhắc các gói vay cá nhân hoặc thẻ tín dụng (nhưng phải cực kỳ cẩn trọng khi sử dụng thẻ tín dụng).
- Nếu dùng fintech: ưu tiên những app có giấy phép rõ ràng từ Ngân hàng Nhà nước, minh bạch phí. Tuyệt đối tránh các app vay nóng không rõ nguồn gốc.
Bước 3: Lập kế hoạch sử dụng và trả nợ rõ ràng
- Sử dụng tiền đúng mục đích: Chỉ dùng khoản vay cho mục đích đã đề ra (học phí, chi phí sinh hoạt thiết yếu), tránh chi tiêu phung phí vào những thứ không cần thiết.
- Tuân thủ lịch trả nợ: Trả nợ đúng hạn, thậm chí sớm hơn nếu có thể, để tránh phát sinh phí phạt và xây dựng lịch sử tín dụng tốt. Việc trả nợ đúng hạn là yếu tố quan trọng để bạn có thể tiếp tục vay khi cần trong tương lai.
- Ghi chép và theo dõi: Luôn ghi lại các khoản vay, thời gian trả nợ, và số tiền đã trả để dễ dàng theo dõi và không bỏ lỡ kỳ hạn nào.
4. Lời khuyên để vay thông minh, không áp lực
- Không bao giờ vay "tín dụng đen" hay ứng dụng vay tiền nóng: Mặc dù nhanh chóng, những khoản vay này có lãi suất và phí phạt cắt cổ, sẽ đẩy bạn vào vòng xoáy nợ nần không lối thoát.
- Cân nhắc làm thêm để tăng thu nhập: Thay vì chỉ phụ thuộc vào việc vay mượn, hãy tìm kiếm các công việc làm thêm phù hợp với lịch học để tăng thu nhập, giúp bạn chủ động hơn về tài chính.
- Lập ngân sách chi tiêu cá nhân: Ngay cả khi vay được tiền, việc lập và tuân thủ ngân sách hàng tháng là cực kỳ quan trọng. Điều này giúp bạn kiểm soát dòng tiền, sử dụng khoản vay hiệu quả và trả nợ đúng hạn.
Vay tiền là một giải pháp tài chính khi cần thiết, nhưng sinh viên cần đặc biệt cẩn trọng. Bằng cách tìm hiểu kỹ các kênh vay, ưu tiên các nguồn uy tín và có lãi suất ưu đãi, cùng với việc lập kế hoạch sử dụng và trả nợ rõ ràng, bạn sẽ vượt qua khó khăn tài chính một cách an toàn và thông minh, không làm ảnh hưởng đến tương lai của mình.
Kiến thức chỉ thực sự có giá trị khi được áp dụng! Hãy thử các mẹo trong bài, trải nghiệm thực tế và lan toả thói quen quản lý tài chính thông minh đến cộng đồng sinh viên nhé!