Khi nghe đến Trái phiếu Chính phủ, bạn nghĩ rằng đây hẳn là một khái niệm “cao siêu”. Thực ra, nó chính là hình thức bạn cho chính phủ vay tiền để được nhận lãi. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về kênh đầu tư an toàn này cũng như cách bạn có thể bắt đầu đầu tư để vừa bảo toàn vốn, vừa nhận lãi định kỳ ổn định.
1. "Cho chính phủ vay" là gì?
Nói một cách đơn giản, khi bạn mua Trái phiếu Chính phủ, tức là bạn đang cho Nhà nước vay tiền với thời hạn nhất định
- Trái phiếu Chính phủ là chứng chỉ nợ do chính phủ phát hành nhằm huy động vốn cho ngân sách, tài trợ các dự án đầu tư công.
- Khi bạn mua trái phiếu, chính phủ cam kết trả lãi định kỳ (theo quý, nửa năm hoặc năm) và hoàn trả toàn bộ tiền gốc khi đáo hạn (thời hạn vay tiền đã kết thúc – thường là 3 đến 5 năm)
- Vì phát hành bởi chính phủ, nên mức độ an toàn rất cao. Khả năng "vỡ nợ" gần như bằng 0 (nhất là ở quốc gia có tài chính ổn định như Việt Nam).
2. So sánh trái phiếu chính phủ và gửi tiết kiệm ngân hàng
|
Tiêu chí |
Trái phiếu Chính phủ |
Gửi tiết kiệm ngân hàng |
|
Bản chất |
Chính phủ vay tiền từ bạn qua trái phiếu |
Bạn gửi tiền vào ngân hàng, họ cho vay lại |
|
Độ an toàn |
Rất cao – gần như không có rủi ro vỡ nợ |
Cao – được bảo hiểm tiền gửi trong giới hạn |
|
Lãi suất |
Ổn định, thường cao hơn tiết kiệm |
Thường thấp hơn, biến động theo chính sách |
|
Tính linh hoạt |
Có thể bán lại trên thị trường thứ cấp |
Có thể rút sớm, nhưng mất hoặc giảm lãi |
|
Kỳ hạn |
Linh hoạt: từ vài tháng đến 30 năm |
Từ không kỳ hạn đến 5 năm (phổ biến) |
|
Khả năng tiếp cận |
Qua ngân hàng, công ty chứng khoán, đấu thầu |
Tại các chi nhánh ngân hàng |
|
Rủi ro lạm phát |
Có – nếu lạm phát cao, lãi suất thực có thể âm |
Tương tự – vẫn chịu ảnh hưởng từ lạm phát |
3. Ba bước đơn giản để trở thành “chủ nợ” của chính phủ
Bước 1: Xác định mục tiêu và kỳ hạn đầu tư
- Chọn kỳ hạn phù hợp: Trái phiếu có nhiều kỳ hạn: 3 tháng, 1 năm, 3 năm, 5 năm, 10 năm… Kỳ hạn càng dài thường lãi càng cao.
- Tìm hiểu lãi suất thị trường: Tra cứu thông báo phát hành trái phiếu từ Bộ Tài chính hoặc ngân hàng/công ty chứng khoán.
- Đánh giá khả năng tài chính: Không nên dùng quỹ khẩn cấp hoặc tiền cần gấp để mua trái phiếu. Mệnh giá thường từ 100.000 đồng, nhưng hay bán theo lô lớn hơn.
Bước 2: Chọn kênh mua và tiến hành giao dịch
- Mua qua ngân hàng thương mại: Phổ biến nhất. Các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, Agribank, VietinBank đều phân phối trái phiếu.
- Mua qua công ty chứng khoán: Cần mở tài khoản chứng khoán. Dễ tiếp cận với trái phiếu thứ cấp (mua đi bán lại).
- Tham gia đấu thầu (ít phổ biến với cá nhân): Dành cho nhà đầu tư lớn. Thực hiện qua Sở Giao dịch Chứng khoán và Kho bạc Nhà nước.
Bước 3: Quản lý khoản đầu tư
- Theo dõi lịch trả lãi và đáo hạn: Lãi được trả theo định kỳ. Cần nắm rõ ngày đáo hạn để thu hồi vốn.
- Bán lại trái phiếu nếu cần tiền sớm: Bạn có thể bán trên thị trường thứ cấp, nhưng giá bán có thể chênh lệch tùy thị trường.
- Đánh giá lại định kỳ: Nếu lạm phát tăng cao hoặc có cơ hội đầu tư khác hấp dẫn hơn, cân nhắc điều chỉnh chiến lược sau khi trái phiếu đáo hạn.
4. Mẹo nhỏ
- Đừng kỳ vọng “làm giàu” nhanh: Trái phiếu Chính phủ phù hợp với mục tiêu an toàn và ổn định, không phải đầu tư lướt sóng hay tìm lợi nhuận cao.
- Luôn tính lãi suất thực: Hãy trừ đi lạm phát để biết lãi thực nhận được. Ví dụ: nếu lãi danh nghĩa là 6% và lạm phát là 4%, thì bạn chỉ lời thực 2%.
- Lưu ý thanh khoản nếu chọn kỳ hạn dài: Kỳ hạn dài có thể lãi cao hơn, nhưng khó rút tiền sớm hoặc bán lại có thể lỗ nếu thị trường thay đổi.
Kiến thức chỉ thực sự có giá trị khi được áp dụng! Hãy thử các mẹo trong bài, trải nghiệm thực tế và lan toả thói quen quản lý tài chính thông minh đến cộng đồng sinh viên nhé!
